اکتاو

واروژان با نام اصلی واروژ هاخباندیان در خانواده ای ارمنی متولد شد. در هنگام تولد پدرش را از دست داد و در دو سالگی نیز مادرش را از دست داد و نزد پدر بزرگ و مادربزرگش زندگی را آغاز کرد.بعد از فوت مادربزرگش در ۷ ساگی به مدرسه (پانسیون ) ایتالیا یی ها رفت .در نوجوانی ساز پیانو را برگزید و در هنرستان عالی موسیقی تهران زیر نظر اساتیدی چون روبن، گریگوریان و لودویک وازیل تعلیم دید . پس از آن به کنسرواتور موسیقی راه یافت. چندی بعد از آن به آمریکا سفرکرد و در کالج های موسیقی فرانسه و آمریکا به تحصیل پرداخت و بعد از چهار سال در سال ۱۳۴۳به ایران بازگشت.

شروع کار:

پس از مراجعت به ایران به دليل تعهداتی که به رادیو تلویزیون داشت، حدود 2 سال به اهواز رفته ودر مدرسه ارامنه به تدريس موسیقی پرداخت. سپس به تهران آمد و پرویز اتابکی مالک استودیو طنین او را به عنوان تنظیم کنند ه ی ثابت این استودیو استخدام کرد و با شهیار قنبری کار خود را در زمينه موسیقی پاپ ادامه داد.

او در انجمن فارغ التحصيلان ارامنه، دسته کری تشکيل و مدتها رهبری آن را به عهده داشت،نخستين کار او بدرود نام داشت.

او کار خود را با انجام تنظیم آهنگهایی برای راديو آغاز کردو سپس برای ساخت آهنگ برای یکی از برنامه های تلويزيون « زنگوله ها » ( کشف صداهای تازه در تلويزیون)، انتخاب شد.اين آغاز کار واروژان در ترانه بود. يکی از اولين آثار او ترانه« قصه دو ماهی» از ترانه های شهیار قنبری با صدای گوگوش بود که اولين ترانه موسیقی نوين ايران است.اين همکاری ادامه پيدا کرد و روز به روز بر تعداد ترانه سرايان و آواز خوانانی که می خواستند با او همکاری کنند بیشتر می شد.

کارنامه هنری :

فعالیت های درخشان او با گوگوش و شهیار قنبری معجزه آفرید . همکاری واروژان با گوگوش وشهیار منجر به ساخت ترا نه ی حرف گردید . ترانه ای که عنوان بهترین آهنگساز سال را در سال ۱۳۵۴برای او به ارمغان آورد. در همان سال نیز جایز ه ی پنجمین جشنواره ی سپاس را برای ساخت موسیقی فیلم کندو (فریدون گله)از آن خود کرد.

شهیار قنبری ترا نه ای می نویسد به نام دهکده ی کوچک من . ترانه ای که ضیا آن را اجرا می کند. واروژان و ضیا این ترانه را به جشنواره ی موسیقی آتن در یونان می برند . در آنجا ابن ترانه برایشان مدال و تقدیر نامه ای به ارمغان می آورد. اما این ترانه گم می شود و هیچ نسخه ای ازآن باقی نمی ماند.همچنین جایز ه ی بهترین آهنگ ساز پنجمین دوره ی جشنواره ی سپاس را برای آهنگ سازی فیلم صبح روز چهارم (کامران شیر دل) از آن خود کرد. اما در مراسم حضور پیدا نکرد چرا که اهل خود نمایی نبود واز مصاحبه و عکس انداختن نیز بیزار بود.

موسيقی پاپ با واروژان به سینمای ايران راه يافت . وی در سال 1349 با موسیقی فيلم حسن کچل از ساخته های علی حاتمی پا به دنيای موسيقی فيلم گذاشت. موسيقی اين فيلم کار مشترکی بود بين واروژان، بابک افشار و پرويز اتابکی.

ملوديهای واروژان رنگ و بوی خاصی داشت .آهنگسازی که با تعدادی از آوازخوانان جوان دوران پيش از انقلاب کارکرد و شايد برای بعضی از آنان بهترين آثار دوران کاريشان را خلق کرد. او به خوبی جنس، توان ونوع صدای تمام کسانی که با آنان کار می کرد را می شناخت و بهترين و زيبا ترين و لطيف ترين آهنگ و تنظيمی را که ممکن بود برای آنها در نظر می گرفت. واروژان که فعالیتش را از سال ۱۳۴۰ آغاز کرده بود تا سال ۱۳۵۸ امضای خود را بر روی ده ها ترانه و موسیقی فیلم به یادگار گذاشت.

وفات :

واروژان در شهريورماه سال 1356 ، در حال ضبط موسیقی فیلم « بر فراز آسمانها»، سکته کرد و روز 25 شهريور ماه 1356 بعد از ده روز بستری بودن در بيمارستان جم تهران در سن 42 سالگی در گذشت و یک روز بعد در گورستان ارامنه خاوران توسط دوستان و آشنايان به خاک سپرده شد و موسیقی ايران يکی از ارکان اصلی و بی تکرار خود را از دست داد.

ازمشهورترین ساخته‌های او می‌توان به این ترانه ها اشاره کرد:

آهنگ و تنظیم:

بوی خوب گندم (ترانه‌سرا: شهیار قنبری؛ خواننده: داریوش)

هفته خاکستری (ترانه‌سرا: شهیار قنبری؛ خواننده: فرهاد)

حرف (ترانه‌سرا:شهیار قنبری؛ خواننده: گوگوش)

شام آخر (ترانه‌سرا: شهیار قنبری؛ خواننده: ستار)

پل (ترانه‌سرا:ایرج جنتی عطایی؛ خواننده: گوگوش)

برادر جان (ترانه‌سرا: ایرج جنتی عطایی؛ خواننده: داریوش)

کندو (ترانه‌سرا: ایرج جنتی عطایی؛ خواننده: ابی)

باور کن (ترانه‌سرا: ایرج جنتی عطایی؛ خواننده: گوگوش)

فصل تازه (ترانه‌سرا: زویا زاکاریان؛ خواننده: گوگوش)

شب زده (ترانه‌سرا: زویا زاکاریان؛ خواننده: ابی)

گهواره (ترانه‌سرا: زویا زاکاریان؛ خواننده: گوگوش)

و مشهورترین تنظیم‌ها:

قصه‌ی دو ماهی (ترانه‌سرا: شهیار قنبری، آهنگ‌ساز: بابک افشار، خواننده: گوگوش)

جمعه (ترانه‌سرا: شهیار قنبری، آهنگ‌ساز: اسفندیار منفردزاده، خواننده: فرهاد)

مرد تنها (ترانه‌سرا: شهیار قنبری، آهنگ‌سازاسفندیار منفردزاده، خواننده: فرهاد)

جنگل (ترانه‌سرا: ایرج جنتی عطایی، آهنگ‌ساز: بابک بیات، خواننده: داریوش)

بن‌بست (ترانه‌سرا: ایرج جنتی عطایی، آهنگ‌ساز: بابک بیات، خواننده: داریوش)

گنجشکای خونه (ترانه‌سرا:اردلان سرفراز، آهنگ‌ساز:شماعی زاده، خواننده: گوگوش)

مرداب (ترانه‌سرا: اردلان سرفراز، آهنگ‌ساز: شماعی زاده، خواننده: گوگوش)

دو پنجره (ترانه‌سرا:اردلان سرفراز، آهنگ‌ساز: شماعی زاده، خواننده: گوگوش)

عمده‌ترین آثار در سینما:

دشنه (فریدون گله، ۱۳۵۱)

صبح روز چهارم (کامران شیردل، ۱۳۵۱)

فدایی (رضا علامه‌زاده ۱۳۵۱)

غریبه(شاپور قریب، ۱۳۵۱) شهر قصه (منوچهر انور، ۱۳۵۲)

ذبیح (محمد متوسلانی، ۱۳۵۴)

شب غریبان (فرزان دلجو و امیر مجاهد، ۱۳۵۴)

همسفر(مسعود اسداللهی، ۱۳۵۴)

نازنین (علیرضا داودنژاد، ۱۳۵۵)

سریال سلطان صاحبقران (علی حاتمی)

سریال طلاق (مسعود اسداللهی)

زنده‌یاد «بابک بیات» درباره‌ی آهنگ‌سازی «واروژان» می‌گفت: به جرأت می‌توانم بگویم که واروژان یک عمر در موسیقی ایران جاری است. او یک عمر زحمت کشید تا در موسیقی ترانه‌ای مملکت ما، لحظه‌های زیبا خلق کند. بسیاری از تنظیم‌کنندگان موسیقی ایران که بعد از واروژان شروع به کار کردند، راه واروژان را ادامه دادند. او آن قدر بی‌عقده بود که پیشرفت هر هنرمندی، او را خشنود می‌کرد. یادم می‌آید وقتی موسیقی فیلم «برهنه تا ظهر با سرعت» را به تنهایی می‌ساختم، او مرتب نگران من بود که مبادا نتوانم کار خوبی ارائه دهم. ولی وقتی موسیقی فیلم را شنید، از جا بلند شد، مرا بوسید و گفت که معلوم است خیلی زحمت کشیده‌ای! و این بوسه و این جمله برای من جاودانه شد...»