ويولن، ويولن آلتو، ويولنسل، كنترباس
« بدن» در ويولن، ويولا، ويولنسل، از سطح كمي منحني(پشت ماهي) و يك نوار چوبي كه اين دو سطح را به هم ميپيوندد، تشكيل شده، لبههاي انتهايي بالا و پائين هر دو سطح، دايرهاي شكل شده و در قسمت وسط فرورفتگي يافتهاند. روي سطح رويي نزديك اين فرورفتگي در وسط، شكافي به شكل «f » بريده شده است كه به طور قرينه در دو جانب « خرك » ساز قرار گرفتهاند.
حد بالايي نتهاي وسعت صدا در اين سازها مشخص نيست.
اگرچه تمام اين سازهاي چهارگانه با آرشه نواخته ميشوند، اما گاه در بعضي از لحظهها، به ابتكار آهنگساز، از نوازنده خواسته ميشود كه ساز را به جاي آرشه با انگشت بنوازد، در اين صورت او آرشه را در مشت راست نگاه داشته و با انگشت اشارهي همان دست بر روي سيم زخمه ميزند، كه به اين حركت Pizzicando ( پي تزي كاندو يا پي زي كاتو ) گويند....
ويولن، ساز زهي_آرشهاي، كوچكترين ساز اين دسته، كه براي نواختن روي شانهي چپ قرار ميگيرد و به كمك آرشه كه در دست راست نوازنده است نواخته ميشود. سيمهاي ويولن قبلاً از روده گوسفند ساخته ميشد. امروزه در سيمهاي بمتر، بر روي روده سيم فلزي نازكي ميپيچند و در سيمهاي زيرتر از مفتول فلزي تنها استفاده ميشود.
سيمهاي ويولن، از زيرترين تا بمترين سيم، به اين ترتيب كوك ميشوند، « مي » سيم اول، « لا » سيم دوم، « ر » سيم سوم، « سل» سيم چهارم. بنابراين اصوات سيمها نسبت به يكديگر، به ترتيب فاصلهي پنجم را تشكيل ميدهند.
ويولن قادر است تمام فواصل كروماتيك غربي و فواصل كروماتيك مخصوص موسيقي ايراني و هر موسيقي ديگر را حاصل كند، به شرط آنكه گوش نوازنده در تشخيصشان استاد باشد.
ويولن سازي تكنواز و همنواز است. عضو مهم، چه در اركسترهاي كوچك و چه در اركسترهاي بزرگ به شمار ميرود.
ویولن آلتو (ویولا)
از نظر ساختماني و طرز گرفتن عيناً شبيه به ويولن، و فقط حدود چند سانيمتر از آن بزرگتر است. تفاوت ديگر اين ساز با ويولن در كوك و وسعت آن است. فواصل سيمها در اين ساز نيز، مانند ويولن، پنجم است و بايد دانست كه نت اين ساز را با كليد « دو »ي روي خط سوم مينويسند.
نقش تكنواز در اين ساز كمي كمتر از اين نقش در ويولن است، در عوض ويولن آلتو يكي از اعضاي مهم همنوازهاي كوچك، و همنواز بزرگ (سنفونيك و نظاير آن ) است.
ویولنسل (cello )
ويولنسل چنان بزرگتر از دو ساز آرشهاي قبلي است كه نوازنده مجبور است آن را براي اجرا بر روي زمين، ما بين پاهاي خود تكيه دهد، در حاليكه خود روي صندلي مينشيند. از اين جهت در انتهاي تحتاني ويولنسل، ميلهاي آهني نصب شده ( كه در غير هنگام اجرا آن را باز ميكنند، يا ميپيچند و به داخل جعبه سر ميدهند) و نوك آن روي زمين قرار دارد.
كوك سيمهاي اين ساز به ترتيب از بم به زير عبارتند از : دو، سل، ر، لا. فواصل سيمهاي چهارگانه اين ساز به ترتيب پنجم است. يعني همان كوك سيمهاي چهارگانهي ويولن آلتو است در يك اكتاو پائينتر.
نت اين ساز را در اصوات بم با كليد « فا »ي خط چهارم، در اصوات وسط با كليد « دو »ي خط چهارم، و در اصوات زير با كليد « سل » مينويسند.
کنترباس
بزرگترين و بمترين عضو گروه سازهاي آرشهاي است. شكل ظاهري آن كمي با سه ساز قبلي تفاوت دارد، توضيح آنكه در قسمت بالاي بدنه، جدار خارجي مانند سه ساز ديگر گرد نيست، بلكه با انحنايي عكس انحناي آنها، كم و بيش در جهت مماس شدن با دسته پيش ميرود. سطح ساز در عقب نيز، بر خلاف سه ساز ديگر، گرده ماهي نبوده، بلكه صاف است.
اختلاف ديگر اين ساز در آن است كه امروزه سيمهاي كنترباس به فاصلهي چهارم كوك ميشود، كوك سيمهاي اين ساز به ترتيب از بم به زير عبارتند از: مي، لا، ر، سل. سيمهاي كنترباس بر عكس سيمهاي ويولن كوك ميشود.
نكتهي ديگر اينست كه در اين ساز اصوات عملاً يك اكتاو بمتر از نتي كه براي آن مينويسند صدا ميدهد.
برخي از كنترباسها داراي پنج سيم هستند كه سيم 4 و 5 در آنها به فاصلهي سوم كوك ميشود. برخي ديگر چهار سيمهاند با همان كوك ياد شده ولي سيم بم ( مي ) به ياري دستگاهي مكانيكي كه در ساز تعبيه شده، ميتواند تا فاصلهي سوم بزرگ (دو) بمتر شود و دوباره به كمك همان دستگاه نت (مي) را بشنواند. در قرن نوزدهم و كمي قبل از آن، كنترباسها داراي سه سيم بودهاند. نت اين ساز را با كليد ( فا )ي خط چهارم مينويسند.